Plafonds Leeuwarden in de Leeuwarder Courant

Bij de verbouwing van een monumentaal pand in Leeuwarden kwamen tot verrassing van de eigenaren drie bijzondere plafondschilderingen tevoorschijn. ,,Er is geen plafond in de stad dat zo mooi is’’, zegt restaurator Randolph Algera stellig.

In december waren ze begonnen met slopen: Albert de Vries, Martijn de Ruiter en Willem Adema. Laatstgenoemde horecaman kocht het gebouw op Zaailand 94 in 2017 om het te verbouwen tot grand café, bierbrouwerij en boetiekhotel.

Het idee was om het zoveel mogelijk in oude glorie te herstellen. Aangezien er in de loop der jaren nogal wat aan vertimmerd was, viel er dus een hoop te verwijderen. ,,Muren uitbreken, voorzetwanden weghalen, de kozijnen waren weggewerkt en aan de bovenkant zaten gipsplafonds. Steeds weer kwamen er stukjes oude historie tevoorschijn’’, vertelt De Vries enthousiast.

De meest spectaculaire vondst deden ze in de voorkamer op de eerste verdieping van het herenhuis tussen het Wapen van Leeuwarden en de fietsenstalling. Een schitterend, decoratief plafond met plantmotieven kwam tevoorschijn na het verwijderen van het gips. Duidelijk beschadigd, maar met enige fantasie konden de mannen zich voorstellen hoe het er oorspronkelijk moest hebben uitgezien.

Archief

Ze togen naar het lokale en provinciale archief om informatie te verzamelen over het pand, een gemeentelijk monument uit 1870. Het bleek te gaan om een voormalig woonhuis van de procureur-generaal van het Leeuwarder gerechtshof. Al snel viel de naam van Randolph Algera uit Heerenveen, als restaurator gespecialiseerd in het herstellen van dergelijke historische schilderingen.

Ook hij was laaiend enthousiast bij het zien van het plafond. ,,Kijk die fantastische bebiezing’’, zegt hij wijzend op de sierlijke rand. ,,Alles is verguld, soms met meerdere kleuren goud. Dit is echt met heel veel liefde en inspanning gedaan. De makers hebben hier met groot plezier aan gewerkt, dat kun je zien.’’

Uit de archieven bleek dat dit voorste plafond is gemaakt door rijtuigschilder J. Munsterman en stukadoor Johann Heinrich Willers. ,,Hieronder was vroeger een koetshuis. Misschien waren er wel onderlinge contacten.’’

Dat de drie 150 jaar oude plafonds moesten worden hersteld, stond voor de eigenaren als een paal boven water, al zou de tonnen kostende verbouwing hiermee nog duurder uitpakken. Van de gemeente kwam geen subsidie, alleen een lening, dus moet het restauratiewerk uit eigen zak betaald worden. Best bijzonder, vindt de restaurator. ,,Dat zie je niet veel bij horecamensen.’’

,,Wij vinden het belangrijk dat dit soort historie wordt hersteld’’, verklaart De Ruiter. ,,We hopen dat onze gasten het klassieke straks waarderen. Als alles klaar is, hebben we eigenlijk een stukje Leeuwarder geschiedenis terug’’, vult De Vries aan.

Verflagen hingen los

Algera deed gedetailleerd kleuronderzoek door verflaag voor verflaag er af te krabben, voordat hij begin juni aan de slag ging. Na vijf weken is hij bijna klaar met het ‘retoucheren’ van het decoratieplafond. In de aangrenzende ruimte gaat het vooral om reconstructiewerk: opnieuw stuken en schilderen wat er ooit zat. Algera doet het werk samen met stukadoor Doeke Ydema en restaurateur Jouke Jongsma. De grootste klus is de restauratie van het derde plafond, ooit beschilderd door een kunstenaar.

Algera: ,,Alle verflagen hingen hier los. Die gaan we weer vastlijmen en het schilderwerk herstellen. Het is heel mooi gemaakt: een tuinkamer met blauwe lucht en bloemen.’’ De restauratie hiervan zal vermoedelijk nog enkele maanden in beslag nemen. Dan is het grand café al geopend. ,,Dus kunnen de gasten de werkzaamheden mooi van dichtbij volgen’’, aldus De Vries.

Millimeterwerk

Restaureren is millimeterwerk dat stilte, concentratie en licht vereist. Dus staat hier niet – zoals op de bovenste etages waar werklieden bezig zijn met de hotelkamer – de radio aan, en moesten De Vries en De Ruiter de grote reclamestickers op de ramen verwijderen. Ze deden het met liefde. De Vries: ,,Wij willen zelf ook dat het goed gebeurt, zodat we hier weer honderd of tweehonderd jaar vooruit kunnen.’’

En Algera, die geassisteerd wordt door collega en partner Gabriëlle Algera, geniet van de bijzondere opdracht. ,,Zo’n mooi, verfijnd plafond heb ik alleen gezien in een hele luxe villa in Steenwijk. Voor Leeuwarden is dit uniek.’’

bron: Leeuwarder Courant.